Түркі әлемі

Ердоғанның БҰҰ мінберіндегі маңызды үндеуі...

Түркия Президенті Режеп Тайип Ердоғанның Нью-Йорктегі Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) Бас Ассамблеясына сапары халықаралық қауымдастықтың назарын аударды. Ердоғанның осы жолғы сапары Түркияның геосаяси рөлін қайтадан айқындай түсетін маңызды қадамдардың бірі ретінде қарастырылуда.

Ол 79-шы Бас Ассамблеяның шеңберінде әлемдік көшбасшылармен кездесіп, қазіргі ғаламдық мәселелер, соның ішінде Израиль-Палестина жанжалы, Ресей-Украина қақтығысы және БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесін реформалау сияқты тақырыптарға тоқталды​.

Ердоғанның БҰҰ-ға жолдауының негізгі тақырыптары

Ердоғанның басты назарында Израильдің Газа мен Батыс жағалаудағы палестиналықтарға жасаған шабуылдары болды. 2023 жылдың қазан айында Израиль мен ХАМАС арасындағы соғыс басталғаннан бері, Түркия президенті бұл қақтығысты геноцид деп бағалап, Израильдің әрекеттерін қатаң сынға алды. Ол Біріккен Ұлттар Ұйымы мінберінен сөз сөйлей отырып, халықаралық қауымдастықты Израильдің палестиналықтарға қарсы агрессиясын тоқтату үшін белсенді шаралар қабылдауға шақырды. Сонымен қатар, Түркияның Оңтүстік Африкамен бірге Израильге қарсы геноцид ісіне қатысты Халықаралық сотқа шағым түсіргені де осы талқылаудың маңызды бөлігі болды​.

Ресей-Украина соғысы және Түркияның делдалдық рөлі

Ресей мен Украина арасындағы қақтығыс та Ердоғанның күн тәртібінде маңызды орын алды. Түркия осы екі ел арасында бейбітшілік орнатуға талпынып, делдалдық қызмет атқарып келеді. Ердоған Батыс мемлекеттерін Ресей-Украина арасындағы қақтығысты ұзаққа созып, бейбіт шешімді кешіктірді деп айыптап, өз елінің әділетті келісімге қол жеткізуге үлес қосуға дайын екенін тағы бір рет атап өтті​.

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің реформасы

Ердоғанның БҰҰ мінберінде көтерген тағы бір маңызды мәселесі – Қауіпсіздік Кеңесінің реформасы. Ол өзінің бұрынғы мәлімдемелерінде жиі айтатын "Әлем бес елден үлкен" деген ұстанымын қайталап, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің әлемдік өзгерістерді ескеріп, әділетті және инклюзивті болуы қажеттігін баса айтты. Бұл мәселе Түркияның халықаралық аренадағы рөлін күшейтуге бағытталған ұзақмерзімді стратегиясының бір бөлігі ретінде қарастырылуда​.

Ердоғанның басқа халықаралық мәселелердегі ұстанымдары

Бұған қоса, Ердоған лаңкестікке қарсы күрес, Кавказ аймағындағы тұрақтылық және Кипр мәселесі бойынша өз ұстанымын білдіріп, бұл тақырыптар бойынша халықаралық қауымдастықтың ынтымақтастықты нығайтуға шақырды. Ол сондай-ақ Африка құрлығына көмек көрсетуді арттыру қажеттігін атап өтті​.

Билатералды кездесулер және дипломатиялық қатынастар

Ердоғанның сапары аясында маңызды екіжақты кездесулер өтті. Солардың ішінде Грекия Премьер-министрі Кириакос Мицотакиспен кездесу ерекше назарда болды. Бұл кездесу екі ел арасындағы қарым-қатынастарды қалпына келтіруге бағытталған маңызды қадамдардың бірі ретінде қарастырылады. Түркия мен Грекия арасындағы күрделі мәселелерді шешуге бағытталған келіссөздер болашақта аймақтық тұрақтылыққа ықпал етуі мүмкін​.

Эмине Ердоғанның мәдени және экологиялық бастамалары

Ердоғанның жұбайы, Түркияның бірінші ханымы Эмине Ердоған да сапар барысында бірқатар маңызды кездесулер өткізіп, мәдени шараларға қатысты. Ол "Қалыңдық қазыналары: Османлы және Анадолы мұралары" атты бағдарламада Османлы дәуіріндегі мәдени құндылықтарды насихаттады. Сонымен қатар, Эмине Ердоған Африка тағамдары мен мәдениетіне арналған іс-шараға қатысып, бұл құрлықпен достық пен ынтымақтастықты нығайтуды мақсат етті​.

Эмине Ердоғанның басқа бастамаларының ішінде БҰҰ-ның Бас хатшысы Антонио Гутерришпен кездесуі және ғаламдық "Нөл қалдық" декларациясына қол қою рәсіміне қатысуы болды. Бұл оның экологиялық проблемаларды шешуге, соның ішінде климаттың өзгеруімен күресуге бағытталған жаһандық бастамаларға белсенді қатысуының тағы бір дәлелі.

Ердоғанның Нью-Йоркке сапары Түркияның халықаралық аренадағы рөлін нығайтып, маңызды жаһандық мәселелер бойынша елдің ұстанымын анық көрсетуге мүмкіндік берді. БҰҰ мінберіндегі баяндамасы арқылы ол халықаралық қауымдастықты қазіргі заманғы мәселелерді шешуге белсенді қатысуға шақырды, ал екіжақты кездесулер мен дипломатиялық бастамалар Түркияның геосаяси маңызын арттыра түсті.