АҚШ президенті Джо Байден 2024 жылғы президент сайлауына қатысудан бас тартқанын мәлімдеп, соңғы рет БҰҰ-ның Бас Ассамблеясында президент ретінде сөз сөйледі. 79-сессия аясындағы бұл сөзінде ол Украина мен Таяу Шығыстағы қақтығыстарды басты тақырып ретінде қозғады. Байденнің мәлімдемесінде халықаралық қауымдастықтың бұл аймақтардағы тұрақтылық пен бейбітшілікті қамтамасыз етудегі рөлі мен маңыздылығы баса айтылды.
Украинадағы жағдай: әділ әрі берік бейбітшілікке ұмтылу
Байден өз сөзінде Ресей-Украина соғысына тоқталып, Украинаны қолдаудың маңыздылығын атап өтті. Ол Украинаның егемендігін қорғау мен халықаралық құқық негізінде бейбітшілікке қол жеткізудің қажеттілігін ерекше атап өтті. Байденнің ойынша, Ресей президенті Владимир Путин соғыста жеңіліске ұшырауда, ал НАТО бұрынғыдан да біріккен.
«Украинаны әділ және берік бейбітшілікке жеткенге дейін қолдауымыз қажет. Мен баршаны Украинамен бірге иық тірестіре тұруға шақырамын. Путин соғыста жеңіліп жатыр, себебі Украина бостандықта! Ол НАТО-ны әлсіретуге тырысты, бірақ бүгін НАТО бұрынғыдан да мықты және біртұтас. Біз көзімізді жұмып, Украинаны қолдауды әлсірете алмаймыз. Украина БҰҰ жарғысына сәйкес тұрақты бейбітшілікке жетуі үшін барлығын жасауымыз керек», – деді АҚШ президенті.
Таяу Шығыс: дипломатиялық шешімге мүмкіндік бар
Таяу Шығыстағы жағдайдың шиеленіскеніне қарамастан, Байден дипломатиялық шешімнің әлі де мүмкін екенін айтты. Ол бұл аймақта да халықаралық ынтымақтастық пен бейбітшілікті қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтіп, дипломатиялық жолмен келісімге келу мүмкіндіктерін қарастыруға шақырды.
БҰҰ мен Қауіпсіздік Кеңесін реформалау қажеттілігі
Джо Байден өз сөзінде БҰҰ-ның рөлі мен Қауіпсіздік Кеңесінің жұмысына да тоқталды. Ол ұйымды заманауи мәселелерге бейімдеп, жаңа дауыстар мен перспективаларды енгізу қажеттігін айтты. Бұл әсіресе Қауіпсіздік Кеңесіне қатысты болды, оның басты міндеті бейбітшілікті орнату екенін еске салды.
«Біз күшті, тиімді және инклюзивті БҰҰ құруымыз керек. БҰҰ жаңа дауыстар мен көзқарастарды қосу арқылы бейімделуі тиіс, сондықтан біз Қауіпсіздік Кеңесін реформалауды және оның кеңеюін қолдаймыз. Уақыт ілгері жылжуды талап етеді, Қауіпсіздік Кеңесі өзінің басты міндеті — бейбітшілікті орнатуға қайта оралуы керек», – деп мәлімдеді Байден.
Президенттік өкілеттілігінен бас тарту себебі
Байден өзінің президенттік мерзімінің соңында екінші рет сайлауға түспеу туралы шешімін түсіндірді. Оның айтуынша, президенттік оның өміріндегі ең үлкен құрмет болғанымен, елге деген сүйіспеншілік одан да жоғары тұр.
«Мен демократияны қорғауды президенттігімнің басты мақсаты етіп қойдым. Биыл жазда президент ретінде екінші мерзімге түсу мәселесін шешуге тура келді. Бұл қиын шешім болды, президент болу — өмірімнің ең үлкен мәртебесі. Әлі көп нәрсе жасағым келді... Бірақ жұмысымды қанша жақсы көргеніммен, елді одан да жоғары қоямын», — деді Байден өз сөзінің соңында.
Джо Байденнің соңғы рет БҰҰ алдында президент ретінде сөйлеген сөзі оның сыртқы саясаттағы жетістіктері мен жаһандық мәселелерге деген көзқарасын айқындап берді. Оның сөздері Украинадағы соғыс пен Таяу Шығыстағы шиеленістерді шешуге бағытталған халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын тағы да еске салды. Сонымен қатар, Байденнің БҰҰ мен Қауіпсіздік Кеңесін реформалау қажеттігі туралы пікірі әлемдегі қазіргі жағдайға бейімделу үшін жаһандық ұйымдардың құрылымын жетілдіру маңызды екенін көрсетеді.